Ο χρόνος σκέψης

Ο παίκτης έχει συνήθως 90 λεπτά για τις πρώτες 40 κινήσεις και ακόμη 30 λεπτά μέχρι την ολοκλήρωση της παρτίδας και προσαύξηση 30 δευτερόλεπτα για κάθε κίνηση. Η FIDE καθιέρωσε αυτό το σύστημα για τον διαιτητή ώστε να μειώνεται η πιθανότητα των πολλών πιέσεων χρόνου κατά την τελευταία χρονική περίοδο των παρτίδων. Αλλά αυτή είναι σχέση μεταξύ του διαιτητή και των παρτίδων και όχι μεταξύ του παίκτη και της παρτίδας του. Για τον παίκτη δεν διακρίνεται κανένα νόημα στη συσχέτιση συγκεκριμένου αριθμού κινήσεων σε προκαθορισμένο χρόνο θεωρώντας ότι όλες οι παρτίδες είναι ίδιες. Μόνο ευθύνες για τους διαιτητές και τους παίκτες μπορεί να είναι κοντά στην 40η κίνηση. Σε επεξεργασία περίπου 10 χιλιάδων παρτίδων (41η Ολυμπιάδα, Ευρωπαϊκό ομάδων, Ευρωπαϊκό Βετεράνων, Ελληνικό Διασυλλογικό), όπου αναφέρεται ο χρόνος σκέψης σε κάθε κίνηση, σ' αυτό το σύστημα χρόνου σκέψης ο παίκτης προσπαθεί να πιέσει τον αντίπαλο χρησιμοποιώντας σχεδόν όλο το χρόνο μέχρι την 32η κίνηση. Στη συνέχεια μέχρι και την 40η κίνηση υπάρχει ο παράγοντας τύχη και το παιχνίδι γίνεται σχεδόν ημιτεχνικό.

Αν θέλαμε οι παίκτες να χρησιμοποιούν το χρόνο πιο ισοκατανεμημένα θα έπρεπε να γίνεται πιο τακτικός έλεγχος του χρόνου ας πούμε κάθε 25-30 κινήσεις. Όμως είναι γνωστό ότι ο χρόνος σκέψης μεταβάλλεται πάρα πολύ ανάλογα με τις θέσεις. Αυτό που είναι ενοχλητικό για τον παίκτη είναι ότι ο έλεγχος στις 40 κινήσεις δεν τον αφήνει να κάνει αυτός τη διαχείριση του χρόνου του ανάλογα με τις θέσεις που έχει ας πούμε μεταξύ 32ης και 40ης κίνησης. Σ' αυτό το διάστημα κινήσεων οι θέσεις μπορεί να είναι πολύ περίπλοκες ή ο παίκτης μπορεί να ανακαλύπτει δυνατότητες η οποίες να θέλουν πολύ μέτρημα. Αν το μέτρημα δείχνει τελικά ότι ο παίκτης μπορεί να παίξει τη δύσκολη κίνηση και στη συνέχεια να έχει εύκολες κινήσεις για να βγάλει την πίεση χρόνου έχει καλώς. Διαφορετικά θα την πληρώσει από χρόνο ή αν δεν είναι βέβαιος για το τι ισχύει, ο παίκτης αποφασίζει να παίζει κάτι πιο εύκολο ή το διακινδυνεύει ή βασίζεται σε κάποια αίσθηση και "ρίχνει ζάρια". Αν μεταξύ της 32-40 κίνησης είναι η σειρά του παίκτη να βρει τι ισχύει πραγματικά σε μία θέση που προήλθε από περιπλοκές, ο αντίπαλος σκέφτεται στο χρόνο του παίκτη και τον "βάζει μπροστά" στην πίεση χρόνου. Αυτές οι περιπτώσεις καλύτερα να υπάρχουν μόνο προς το τέλος της παρτίδας όπου τα κομμάτια είναι λιγότερα και η πιθανότητα να συμβαίνουν είναι μικρότερη.

Μερικές επιλογές στα ηλεκτρονικά ρολόγια δίνουν αντικανονικά τον πρόσθετο χρόνο σε κάθε παίκτη συνήθως 30 λεπτά μετά την 40ή του κίνηση. Έτσι πληροφορούνται και οι δύο παίκτες για την 40η κίνηση και ειδικά ο μαύρος πριν την κίνησή του. Το ρολόι δεν είναι επιφορτισμένο να μετράει και τις κινήσεις. Πιο σωστές επιλογές δίνουν πρόσθετο χρόνο και στα δύο ρολόγια όταν ένας από τους δύο παίκτες υπερβεί τον χρόνο των 40 κινήσεων. Υπάρχει η ένδειξη ποιος έχει υπερβεί τον χρόνο πρώτος και ο διαιτητής ή οι παίκτες αποφαίνονται αν έχουν σημπληρωθεί οι κινήσεις.

Ποιός χρόνος ταιριάζει καλύτερα στο παιχνίδι, ή ποιά επιλογή θεωρείται ότι το αποτέλεσμα θα κριθεί πιθανότερα από σκάκι και όχι από χρόνο. Ποιά πρέπει να είναι η προσαύξηση χρόνου ανάλογα με τον χρόνο της παρτίδας. Είναι κατάλληλος ο ίδιος χρόνος για τους ενήλικες και τα μικρά παιδιά. Δεν είναι γνωστή κάποια μελέτη σχετικά με αυτά. Με το δεδομένο ότι το μήκος της παρτίδας είναι μεταβλητό, μόνο η επιλογή χρόνου με προσαύξηση μπορεί να ανταποκριθεί καλύτερα σε αυτό.

Προς το παρόν ανάλογα την κατηγορία των παικτών ο χρόνος σκέψης μπορεί να είναι 90-120 λεπτά για όλη την παρτίδα και προσαύξηση 30 δευτερόλεπτα για κάθε κίνηση. Επειδή αυτό μπορεί να είναι εξουθενωτικό προς το τέλος της παρτίδας υπάρχει η ιδέα ο παίκτης να μπορεί να ζητήσει υπό κάποιες προϋποθέσεις ένα ολιγόλεπτο time-out.

Τα μικρά παιδιά μπορούν να παίξουν δύο παρτίδες μία για κάθε χρώμα στον χρόνο που παίζουν οι ενήλικες μία παρτίδα. Έτσι αποκτούν μεγαλύτερη εμπειρία για το παιχνίδι, το διασκεδάζουν περισσότερο και αξιολογούνται καλύτερα.

Προς το τέλος της παρτίδας ίσως ο παίκτης να υπερβεί το όριο χρόνου δηλαδή να μην παίξει την τελευταία κίνηση εντός 30 δευτερολέπτων ενώ έχει παίξει ας πούμε 60 κινήσεις μέσα στο όριο χρόνου. Η ποινή να χάνει την παρτίδα "ενώ υπάρχει πρότερος έντιμος βίος" είναι πολύ αυστηρή σε σχέση με την παράβαση. Δεν εξετάζεται αν ο αντίπαλος μπορεί να κερδίσει στο χρόνο που έχει. Δεν εξετάζεται αν ο αντίπαλος έχει εικόνα ματ ο παίκτης που χάνει να μην μπορεί να επικαλεστεί ότι αυτή βρίσκεται πέραν του κανονισμού των 50 κινήσεων. Μπορεί ο παίκτης να υφίσταται μια τιμωρία π.χ. ο αντίπαλος του σκεπτόμενος στο χρόνο του να υποδείξει ο παίκτης να παίξει μια κίνηση προφανώς τη χειρότερη. Αυτό και πάλι θα φέρνει τον παίκτη σε πολύ μειονεκτική θέση που θα σημαίνει εγκατάλειψη εκτός αν ο παίκτης έχει πολύ υλικό παραπάνω ή ο αντιπαλός του έχει και αυτός ελάχιστο χρόνο ώστε η παρτίδα να μην κρίνεται τυχαία από χρόνο. Διαφορετικά ο παίκτης που υπερέβη το όριο χρόνου θα πάρει τα 30 δευτερόλεπτα θα παίξει την υποδειχθείσα κακή κίνηση και θα συνεχίσει την παρτίδα. Ο χρόνος πρέπει να είναι κάτι βοηθητικό να διεξαχθεί το παιχνίδι και μην είναι πάντα αποφασιστικής σημασίας.

Όσοι επιθυμούν ο χρόνος να είναι πάντα καθοριστικής σημασίας, μπορούν να παίξουν χωρίς προσαύξηση χρόνου, δύο ώρες για όλη την παρτίδα με ηλεκτρονικά ρολόγια. Αν η παρτίδα προς το τέλος είναι εντελώς χαμένη τίποτε δεν τελείωσε όπως στο τρίλεπτο χωρίς προσαύξηση, αν είναι στα δύο λεπτά καθαρά κομμάτι κάτω, όλα παίζονται στο λεπτό που απομένει ή ακόμη καλύτερα μονόλεπτο χωρίς προσαύξηση. Δυστυχώς για τις κινήσεις αυτοί οι παίκτες είναι πολλοί.

Στους παρακάτω πίνακες φαίνεται τα δευτερόλεπτα προσαύξησης να είναι από 2 μέχρι 5 φορές υποπολλαπλάσιο του χρόνου σκέψης σε λεπτά.

Λεπτά	Προσαύξηση δευτερολέπτων = Λεπτά / 2	Λεπτά παρτίδας 60 κινήσεων		Λεπτά	Προσαύξηση δευτερολέπτων = Λεπτά / 3	Λεπτά παρτίδας 60 κινήσεων
10	5	15		15	5	20
20	10	30		30	10	40
30	15	45		45	15	60
40	20	60		60	20	80
50	25	75		75	25	100
60	30	90		90	30	120
Λεπτά	Προσαύξηση δευτερολέπτων = Λεπτά / 4	Λεπτά παρτίδας 60 κινήσεων		Λεπτά	Προσαύξηση δευτερολέπτων = Λεπτά / 5	Λεπτά παρτίδας 60 κινήσεων
20	5	25		25	5	30
40	10	50		50	10	60
60	15	75		75	15	90
80	20	100		100	20	120
100	25	125		125	25	150
120	30	150		150	30	180

Στον παρακάτω πίνακα φαίνονται κάποιοι χρόνοι του blitz.
Δεν περιλαμβάνονται χρόνοι με πολύ λίγη προσαύξηση που δεν έχει διαφορά από τη μηδενική και καθότι αν ο παίκτης παίζει μόνο με την προσαύξηση το 1 δευτερόλεπτο στο ρολόι πρέπει να παραμένει.

Α/Α	Λεπτά	Προσαύξηση δευτερολέπτων	Λεπτά παρτίδας 60 κινήσεων
1	3	3	6
2	2	3	5
3	2	4	6
4	1	3	4
5	1	4	5
6	1	5	6